Konferencja w muzeum o społeczności żydowskiej

Konferencja objęta patronatem Prezydenta Miasta Rybnika Adama Fudalego, Marszałka Województwa Śląskiego Adama Matusiewicza, Żydowskiego Instytutu Historycznego im. E. Ringelbluma oraz Muzeum Historii Żydów Polskich. Konferencja potrwa dwa dni. Poniżej przedstawiamy program konferencji.

1 marca 2012 (I dzień) Muzeum w Rybniku
Żydzi na Górnym Śląsku do 1945 roku

14.20–14.40 dr hab. Leszek Ziątkowski (Uniwersytet Wrocławski) – Przestrzeń prawna i przestrzeń społeczna osadnictwa żydowskiego na Górnym Śląsku w początkach XIX wieku
14.40–15.00 dr Halina Dudała (Archiwum Archidiecezjalne w Katowicach) – Konwersje Żydów na katolicyzm na Górnym Śląsku (XVII – XIX wieku)
15.00–15.20 dr Renata Knyspel-Kopeć (Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział Zielona Góra) – Ustawodawstwo pruskie XIX wieku a społeczność żydowska Górnego Śląska
15.20–15.40 dr Barbara Kalinowska-Wójcik (Uniwersytet Śląski) – Związek Gmin Synagogalnych Rejencji Opolskiej – założenia i sfery działalności do 1922 roku
15.40–16.00 Przerwa
16.00–16.20 dr Norbert Mika (Racibórz) – Antysemityzm komunikatów prasowych w „Nowinach Raciborskich” na przełomie XIX i XX wieku
16.20–16.40 Tamara Włodarczyk (Uniwersytet Wrocławski) – Udział górnośląskich Żydów w rozwoju społecznym, gospodarczym i religijnym Dolnego Śląska w XIX i XX wieku
16.40–17.00 Paweł Parys (Muzeum Śląskie w Katowicach, Pracownia Historii Powstań Śląskich) – Informacje o Żydach w aktach powstańczych
17.00–17.20 Marcin Jarząbek (Uniwersytet Jagielloński) – Antysemityzm po śląsku – wątki antysemickie w prasie polskiej województwa śląskiego 20-lecia międzywojennego
17.20–17.40 Przerwa
17.40–18.00 Waldemar Gorki (Muzeum w Rybniku) – Treści propagandowe wykorzystywane przez polskich przedsiębiorców i rzemieślników w ich konfrontacji z konkurencją żydowską na Śląsku w okresie międzywojennym
18.00–18.20 Anna Novikow (The Hebrew University of Jerusalem) – „Deutschland” lub „Polska”? Loże B'nai B'rith w województwie śląskim w latach 1921–1934
18.20–18.40 Matthias Lempart (Universität Vechta) – Antisemitismus in der Propaganda der oberschlesischen Nationalsozialisten vor 1933 (Antysemityzm w propagandzie górnośląskich nazistów przed 1933 rokiem)
18.40–19.00 prof. zw dr hab. Ryszard Kaczmarek (Uniwersytet Śląski) – „Rassenschande”. Teoria i praktyka działania niemieckiego wymiaru sprawiedliwości na Górnym Śląsku
19.00–19.20 Mirosław Węcki (Uniwersytet Śląski) – „Kwestia żydowska” w aktach górnośląskiej NSDAP 1933–1945
19.20–19.40 Dyskusja
2 marca 2012 r. (II dzień) Uniwersytet Śląski w Katowicach Ośrodek Dydaktyczny w Rybniku
Sekcja I

W nowej rzeczywistości

9.30–9.50 Janusz Oszytko (Instytut Pamięci Narodowej Delegatura w Opolu) – Dzieło miłosierdzia opolskich sióstr szpitalnych św. Franciszka wobec prześladowanych Żydów w świetle nieznanych dokumentów z lat 1939–1940
9.50–10.10 dr Aleksandra Namysło (Instytut Pamięci Narodowej w Katowicach) – Aparat bezpieczeństwa PRL wobec żydowskich mieszkańców województwa śląskiego/katowickiego w latach 1945–1990
10.10–10.30 Zbigniew Gołasz (Muzeum Miejskie w Zabrzu) – Żydzi w Zabrzu w pierwszych latach po II wojnie światowej
10.30–10.50 dr Roman Smolorz (Osteuropa Institut Regensburg) – Żydzi śląscy w drodze do Palestyny/Israela. Przyczynek do stosunków wewnątrzżydowskich w okupowanych Niemczech
10.50–11.10 Przerwa
11.10–11.30 Zbigniew Bereszyński (Opole) – Represyjne działania władz komunistycznych na Opolszczyźnie wobec osób pochodzenia żydowskiego w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku
11.30–11.50 Mieczysław Kopeć (Uniwersytet Zielonogórski) – Aparat bezpieczeństwa w Polsce Ludowej a Żydzi na Górnym Śląsku w latach 1944–1956
11.50–12.10 dr Ksawery Jasiak (Instytut Pamięci Narodowej Delegatura w Opolu) – Errata do biografii Józefa Grottego – żydowskiego ocalonego, kapitana UB, przymusowego emigranta
12.10–12.30 Grzegorz Bryda (Instytut Pamięci Narodowej Delegatura w Opolu) – Sędzia Krzysztof Świerkosz – popularyzator historii Zagłady Żydów z OKBZpNP w Opolu
12.30–13.00 Dyskusja
13.00–14.00 Przerwa obiadowa
Sztuka i medycyna

14.00–14.20 Michał Hankus (Uniwersytet Jagielloński) – Architekt Karol Korn – twórca żydowskich i chrześcijańskich obiektów sakralnych w Bielsku-Białej i okolicach
14:20–14.40 dr Ignacy Einhorn (Zawodowe Studium Medyczne w Kłodzku) – Z Cosel do Nowego Jorku – losy dr Siegmunda Haddy – ostatniego ordynatora Szpitala Żydowskiego we Wrocławiu
14.40–15.00 dr Urszula Biel (Gliwice) – Życie filmowe mniejszości żydowskiej na terenie Prowincji Górnośląskiej w czasach narodowego socjalizmu
15.00–15.20 Renata Skoczek (Muzeum w Chorzowie) – Cmentarz żydowski w Chorzowie. Okoliczności związane z jego likwidacją
15.20–16.00 Przerwa
16.00–16.20 Jacek Proszyk (Bielsko Biała) – Głos w dyskusji na temat XIV-wiecznych macew na cmentarzu żydowskim w Cieszynie
16.20–16.40 Wojciech Mitręga (Archiwum Państwowe w Katowicach, Oddział w Raciborzu) – Zaginione macewy z cmentarza żydowskiego w Raciborzu
Znane postaci i rodziny żydowskie

16.40–17.00 Bożena Kubit (Muzeum w Gliwicach) – Oscar Troplowitz i jego gliwickie korzenie
17.00–17.20 Marek Wojcik (Bytom) – Od arendy po ikonologię. Górnośląskie korzenie rodziny Panofskych
17.20–17.40 Adam Frużyński (Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu) – Od karczmy do koncernu – wzloty i upadki fortuny Friedländerów
17.40–18.00 Piotr Hnatyszyn (Muzeum Miejskie w Zabrzu) – Max Boehm i Loebel Haendler – zabrzańscy dobroczyńcy
Sekcja II
Gminy żydowskie w miastach Górnego Śląska

9.30–9.50 dr hab. Janusz Spyra prof. AJD (Akademia im J. Długosza w Częstochowie) – Żydzi na pograniczu śląsko-śląskim. Przyczynek do dziejów ludności żydowskiej w Boguminie i okolicach
9.50–10.10 dr Maciej Borkowski (Instytut Śląski w Opolu) – Życie codzienne opolskiej gminy żydowskiej w latach 1812–1918
10.10–10.30 dr Beata Dudek (Otterseberg) – Działalność gminy żydowskiej w Bytomiu w XIX wieku
10.30–10.50 Jan Delowicz (Muzeum Miejskie w Żorach) – Społeczność żydowska w Żorach na przełomie XIX i XX wieku
10.50–11.10 Przerwa
11.10–11.30 Sławomir Kulpa (Muzeum w Wodzisławiu Śląskim) – Historia osadnictwa Żydów w Wodzisławiu Śląskim do 1922 roku
11.30–11.50 dr Krzysztof Gwóźdź (Muzeum w Tarnowskich Górach) – Powstanie i rozwój gminy żydowskiej w Tarnowskich Górach
11.50–12.10 dr Joanna Lusek (Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu) – Fundacje stypendialne Gminy Żydowskiej w Bytomiu dla młodzieży męskiej do 1933 roku
12.10–12.30 Dariusz Waleriański (Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce) – Nieznane dzieje synagogi z Antonienhütte w Rudzie Śląskiej
12.30–13.00 Dyskusja
13.00–14.00 Przerwa obiadowa
Żydzi w Rybniku i powiecie rybnickim

14.00–14.20 dr Bogdan Kloch (Muzeum w Rybniku) – Ludność żydowska we wsiach powiatu rybnickiego w XIX w. – geografia zasiedlenia i liczebność
14.20–14.40 Małgorzata Płoszaj (Rybnik) – Historia rybnickiej rodziny Haase
14.40–15.00 Ruth Beedle (London) – Historia rybnickiej rodziny Aronade
15.00–15.20 dr Marek P. Czapliński (Opole) – Sierociniec żydowski w Rybniku w latach 1893–1922
15.20–16.00 Przerwa
16.00–16.20 dr Dawid Keller (Muzeum w Rybniku) – Browar Rybnicki i inne żydowskie zakłady przemysłowe oraz przedsiębiorstwa handlowe w Rybniku w okresie międzywojennym
16.20–16.40 Anna Grabowska (Rybnik) – Obraz Żyda i narodu żydowskiego na łamach „Sztandaru Polskiego i Gazety Rybnickiej” w latach 1927–1939 (wybrane problemy z elementami analizy porównawczej)
16.40–17.00 Krzysztof Bielawski (Muzeum Historii Żydów Polskich) – Żydowska historia lokalna a wyzwania współczesnego muzeum
17.00–17.20 Jacek Kamiński (Rybnik) – Materialne pamiątki po rybnickich Żydach
17.20–17.40 Marta Paszko (Muzeum w Rybniku) – Społeczność żydowska Rybnika w relacjach mieszkańców miasta na początku XXI wieku