Wynajem mieszkań w Polsce - kim są najemcy, ile zarabiają i jak długo wynajmują? Większość boi się kredytów hipotecznych

Według najnowszego raportu PFR Nieruchomości i Polityki Insight najemcy w Polsce to zróżnicowana wiekowo grupa, w której przeważają osoby po 30. roku życia. Najmłodsze są osoby wynajmujące mieszkania z umowami zawartymi na czas określony, natomiast najstarsi najemcy zamieszkują lokale komunalne - tu średnia wieku wynosi 45 lat.

- Myśląc „najemca”, najczęściej przywoływanym skojarzeniem jest osoba młoda, student lub świeżo upieczony absolwent, który traktuje najem jako stan przejściowy między wyprowadzką od rodziców a zaciągnięciem kredytu hipotecznego na zakup mieszkania na własność. Tymczasem najemcy w Polsce to dość różnorodna grupa pod względem wieku. Średni wiek respondentów przepytanych na potrzeby badania to 37 lat, ale - co ciekawe - w każdej z form najmu wygląda to inaczej - czytamy w analizie PFR Nieruchomości i Polityki Insight.

Wśród wielu osób panuje przekonanie, że mieszkanie własnościowe to stabilizacja i poczucie bezpieczeństwa, a na wynajem decydują się tylko ci, którzy cenią niezależność i mobilność oraz dopiero planują założenie rodziny. Okazuje się jednak, że rzeczywistość wygląda zupełnie inaczej.

Autorzy raportu podkreślają, że „we wszystkich grupach najemców największy odsetek stanowią gospodarstwa domowe z dziećmi – najczęściej małżeństwa, ale też pary w nieformalnych związkach czy samotni rodzice”. Osoby posiadające dzieci to niemal połowa respondentów. Co ciekawe, nawet w przypadku najemców z umowami na czas nieokreślony, czyli teoretycznie tych najmłodszych, wychowywanie swoich pociech deklaruje 1/3 badanych.

- Inwestując w mieszkanie na wynajem, wyobrażamy sobie przyszłych najemców jako młodych singli, ewentualnie pary. I pod takiego klienta kupujemy i aranżujemy mieszkania. W rezultacie oferta najmu nie jest dopasowana do potrzeb – mieszkania są zbyt małe, a czasem niedostosowane do wychowania dzieci czy posiadania zwierząt. To zniechęca najemców i wpycha ich na rynek własnościowy, nawet jeżeli początkowo nie mieli w planach zakupu lokalu. Dlatego potrzebujemy w Polsce inwestorów instytucjonalnych, którzy mają w ofercie zróżnicowany wachlarz mieszkań na wynajem. – wyjaśnia Adam Czerniak, dyrektor ds. badań w Polityce Insight.

Mogłoby się wydawać, że wysoki koszt najmu od firmy oznacza, że to najemcy instytucjonalni znajdują się w grupie najzamożniejszych respondentów. Tymczasem to mieszkańcy TBS-ów zarabiają najwięcej spośród wszystkich badanych.

Średni miesięczny dochód gospodarstwa domowego w zależności od typu najmu prezentuje się następująco:

• TBS - średni dochód gospodarstwa domowego w wysokości 7056 zł,
• najem okazjonalny - średni dochód w wysokości 6650 zł,
• spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu - średni dochód w wysokości 6423 zł,
• najem instytucjonalny - średni dochód w wysokości 6130 zł,
• najem zwykły (czas określony) - średni dochód 5995 zł,
• najem komunalny - średni dochód 5292 zł,
• najem zwykły (czas nieokreślony) - średni dochód 5241 zł,
• najem socjalny - średni dochód 4944 zł.

Przeczytaj też:Mieszkanie socjalne 2023 - kto może wnioskować, jakie warunki należy spełnić?

- Najemcy instytucjonalni nie są nadmiernie obciążeni wydatkami mieszkaniowymi - na czynsz najmu przeznaczają od 20% do 40% swojego dochodu. Zaskakującym wnioskiem płynącym z raportu jest to, że sytuacja finansowa badanych najemców mieszkań komunalnych jest nieco lepsza od najemców wynajmujących mieszkania na wolnym rynku i posiadających umowy na czas nieokreślony - oceniają autorzy raportu.

Większość najemców preferuje posiadanie własnego mieszkania niż jego wynajem. 59 proc. respondentów boi się jednak zaciągnąć kredyt hipoteczny na jego zakup. Poza lękiem przed wieloletnim zobowiązaniem również sytuacja finansowa badanych sprawia, że pozostają oni przy rynku najmu. Rzadko natomiast powodem podjęcia najmu jest potrzeba częstej zmiany miejsca zamieszkania.

- Badani najemcy nie tylko deklarują, że czują się w najmowanych mieszkaniach bezpiecznie, ale także decydują się przedłużać umowy z wynajmującym. Oczywiście najdłuższy okres najmu dotyczy osób korzystających z mieszkań pozostających w zasobach komunalnych oraz najemców TBS. Jednak najem trwający kilka lat przeważa także na rynku komercyjnym - czytamy w raporcie.

Najkrótszy okres obowiązywania umowy, nieprzekraczający 12 miesięcy, dotyczy głównie najmu okazjonalnego (44,7 proc. badanych), najmu zwykłego na czas określony (28,9 proc.) oraz najmu instytucjonalnego (27 proc.).

- Wyniki pokazały, że blisko 40% badanych najemców instytucjonalnych planuje pozostawać w swoich obecnych miejscach zamieszkania przez co najmniej kilka lat, a 15% z nich traktuje najmowane mieszkania jako docelowe miejsce zamieszkania. To stanowi pozytywny sygnał dla sektora najmu instytucjonalnego i stwarza perspektywy do jego dalszej profesjonalizacji – informuje Anna Błaszczyk, członek zarządu PFR Nieruchomości S.A.

W badaniu przygotowanym na potrzeby raportu „Dekada polskiego rynku najmu. Portret społeczno- ekonomiczny najemców w Polsce” wzięło udział 603 respondentów. Ankieta obejmowała 38 zagadnień dotyczących sytuacji finansowej, mieszkaniowej i osobistej.