Niepodległość i pamięć

Tego roku (dokładnie 5 grudnia) minie 135 rocznica urodzin Józefa Piłsudskiego, pierwszego marszałka I Rzeczpospolitej, 15 sierpnia Rybnik niezwykle uroczyście obchodził 80-lecie powrotu do Macierzy. Z tej okazji Muzeum Miejskie we współpracy z Terenowym Oddziałem Związku Piłsudczyków przygotowało niezwykle pouczającą ekspozycję. Ma tytuł "Niepodległość i pamięć", składa się z dwóch części. Pierwsza poświęcona jest postaci Józefa Piłsudskiego, druga przypomina o tym, co stało się w Rybniku 3 i 4 lipca 1922 roku. Do miasta wkroczyły wtedy oddziały Wojska Polskiego pod wodzą generała Stanisława Szeptyckiego - witane entuzjastycznie przez tłumy mieszkańców, szczęśliwych, że Rybnik znów znalazł się w granicach Polski.

- Marszałek był postacią kontrowersyjną, ale celem wystawy nie jest namawianie kogokolwiek do zmiany poglądów - zastrzega Genowefa Grabowska, szefowa muzeum i kurator ekspozycji. - Chcemy jedynie przybliżyć życie i działalność człowieka, który całe swoje życie poświęcił walce o niepodległą Polskę. To przecież głównie dzięki niemu nasz kraj wrócił na polityczną mapę świata po ponad 120 latach zaborów, ale w czasach PRL-u o Marszałku nie wolno było nawet mówić. Mamy więc nadzieję, że wiele osób pogłębi tu swoją wiedzę.

Lekcja poświęcona Marszałkowi w muzeum jest zupełnie inna niż w szkole. Nie ma tu bowiem wykładów ani literatury, są za to ciekawe przedmioty, związane z Józefem Piłsudskim. To m.in. czapka i lornetki (pochodzące z czasów, gdy walczył w okopach wraz ze swoimi legionistami), medale i odznaczenia, archiwalne zdjęcia, wycinki z międzywojennej prasy, plany rozmieszczenia wojsk w czasie słynnej Bitwy Warszawskiej (odddziałami polskimi dowodził sam Marszałek), odezwy Komitetu Organizacyjnego uroczystości z okazji dnia św. Józefa (za życia Marszałka 19 marca był niemalże świętem narodowym), jest też piękny portret Dziadka (tak nazywało Piłsudskiego wiele osób) namalowany po drugiej wojnie przez Jerzego Mecha.

Ciekawostką są rzeźby (przedstawiające m.in. legionistów) oraz rysunki. Część z nich wykonał Zdzisław Czermański, zaliczany do najwybitniejszych rysowników, który przedstawił męża stanu w różnych sytuacjach. Eksponaty w części zostały wypożyczone z Muzeum Niepodległości w Warszawie, Muzeum Śląska Cieszyńskiego, Jastrzębskiej Izby Regionalnej, Archiwum Państwowego w Katowicach oraz kolekcji prywatnych, pozostałe pochodzą ze zbiorów własnych rybnickiej placówki.

W drugiej część ekspozycji można oglądać głównie zdjęcia z powitania wojsk gen. Szeptyckiego. Na jednej z fotografii uwieczniono nawet historyczny moment przekazania władzy stronie polskiej. Stało się to na rynku przed ratuszem (obecnie swoje siedziby mają tu muzeum i Urząd Stanu Cywilnego), przed którym wystawiono stolik i krzesło, obok zawieszono biało-czerwoną flagę. W muzealnej sali również wisi więc polska flaga, stoją krzesło i stolik. Dyrektor Grabowska mówi, że krzesło pochodzi z późniejszego okresu, ale stół może pamiętać tamte chwile. "Niepodległościowa" wystawa potrwa do 5 października.