Kaszub i Ślązak rapują o tabace. Posłuchajcie

Tak Kaszëbi ë Szlązacy mają wespólną rzecz. A mówa je ó tobace. Czej ù naszich stronach mòżna ją zarzec to ù nich lëdze sznupią

– zapowiada kawałek "Czôrny Proch" raper Dawid Zły, właściciel kanału KaszubskiHipHop na portalu YouTube.

Kaszubsko-śląski rap o tabace

Projekt jest wyjątkowy, bo kaszubsko – śląski (Kaszëbskò-Szląsczi). Nieprzypadkowo. Bo Kaszubów i Ślązaków (a przynajmniej sporą część) łączy właśnie tabaka. Jej zażywania to jeden z najstarszych kaszubskich zwyczajów. W tym celu zazwyczaj korzystają ze specjalnej tabakierki zrobionej z rogu. Nigdy z nią się nie rozstają. To element regionalnej kultury, wielowiekowa tradycja i gest towarzyski. O tym zwyczaju głośno zrobiło się kilka lat temu, kiedy w 2011 roku ówczesny premier Donald Tusk wręczył tabakierę znanemu skoczkowi Adamowi Małyszowi.

Tabakę dobrze też znają na Śląsku. Przede wszystkim górnicy. To namiastka papierosa "na dole", ale przede wszystkim udrażnia i przeczyszcza drogi oddechowe. Podobnie jak na Kaszubach sznupanie stało się gestem towarzyskim.

- Na Facebooku Dawid, który propaguje język kaszubski i uczy go w szkole, zrobił sondę w której zapytał: z czym kojarzą się Kaszubi. Pierwsze co pomyślałem – tabaka! Tak od słowa do słowa i powstał ten kawałek – mówi Damian eNBe Wójciak z Rybnika, Na co dzień górnik w kopalni KWK Jankowice.

- Chcemë le so zarzëc dzys. Za dobry rap, sztame, aptit. Chcemë le so zarzëc dzys. Za dobry rap. Godom weź sam hołda syp, dupej śćiechy aż po łokcie PYK. Mówią ciężko lekko żyć, jak z tabaki zaś mosz wąsa HYC – słychać w śląsko-kaszubskim refrenie.

Można usłyszeć, że tabaka łączy Kaszubów i Ślązaków, a sznupanie tabaki jest lepsze od palenia papierosów i łączy ludzi lepiej niż... wódka. Nie brakuje odniesienia do górniczego rytuału pod powierzchnią ziemi. Kto nie wie, dowie się, że smaków i rodzajów tabak jest bez liku: od truskawki po kokos.

Zobaczcie i posłuchajcie sami

Przypomnijmy, Damian eNBe Wójciak już na początku 2019 roku gościł na łamach DZ. A to za sprawą kawałka o smogu. Raper w ten sposób zwraca uwagę na największy problem Rybnika - smog.

Miasto "gra" główną rolę w teledysku. To nie przypadek. Rybnik co roku znajduje się w czołówce najbardziej zanieczyszczonych miejscowości w Europie. Mieszkaniec Boguszowic Osiedla w przekazie rapowym, często trochę humorystycznie, mówi o ważnym problemie. Obrywa się każdemu. Osobom palącym śmieciami w piecach, mieszkańcom za obojętność, a także politykom za bierność. Przypomina o poważnych konsekwencjach, których wielu nie zauważa, albo nie chce zauważać (" Czarne materie osiadające na naszej duszy. To jak strzał z kuszy, ino wolniej zabija").

Autor podkreśla, że to problem nie tylko Rybnika, Śląska, Krakowa, ale także całej Polski. Znaczna część utworu poświęcona jest właśnie politykom i ich niespełnionych obietnicach. Rapuje o przekroczonych o tysiące normach. Daje też dobrze znane wszystkim rady: darmowe autobusy, wymiana pieców i dofinansowania do nich. Przypomina o energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych.

Choć sam pracuje KWK Jankowice, to w rozmowie z DZ podkreśla, że to nie kopalnie i węgiel stanowią problem, a stare i kopcące piece.

- Zamknięcie kopalni nie sprawi, że smog zniknie. Węgiel będzie jeszcze długo potrzebny, ma być sprowadzany ze wschodu? Wystarczy pomóc sfinansować mieszkańcom piece najnowszej generacji i problem w znaczącym stopniu zostanie ograniczony – mówił kilka miesięcy temu.

Zobaczcie i posłuchajcie