Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Historia po ślonsku: Palowicki zomek łączy tunel z Gichtą?

Krzysztof Gilecki
Wiecie już jak to było, jak przegnali monsieur ze dwora w Bełku, o czym było ostatnio. Dziś w ramach cyklu “Historia po ślonsku” Krzysztof Gilecki, rysownik i autor tekstów po śląsku i o Śląsku, opowie Państwu o “Zomku w Palowicach”. Posłuchejcie...

Historia po ślonsku: Palowicki zomek łączy tunel z Gichtą?

Pora lot łaziłech wele zomku do szkoły, czy szołech za drogom czy bez łonki zowdy przechodziłech kole zomku. Wedug dr Irmy Koziny niy pasuje padać na chałpa kiero wyglondo jak spichlyrz - zomek, ale we Palowicach tak wszyscy godajom, to tysz sie byda tyj nazwy trzimoł.

We zomku była gmina i poczta, na poczcie siedziała pani Hepp, czasym łaziłech tam odebrać paket abo kupić znaczki. Na gmina tysz musiołech łazić po zaświadczynia, abo sztymple, a jak byłech łoziymnoście lot stary musiołech sie zapisać do wojska. Na gminie urzyndowała wtedy Frida, dała mi papior coby naszrajbować jaki mom fach, oroz na jaki kurs wojskowy chca sie zgłosić. Poszołech na całego i zgłosił sie na kurs do płetwonurkow i skoczkow spadochronowych, na moje szczyńści wojsko oloło te marzenia, a mono brakło im spadochronow? Mogłech sie poskokać z pidła na stawach i miołech i skoki i nurkowani za jednym zamachym - „ajn szus cwaj hazy”, a po polsku godajom „dwie pieczenie na jednym ogniu”.

We zomku był tysz sklep spożywczy, przedszkole, dwie klasy szkolne i potym jeszcze klubokawiarnia.

We szkole niy słyszołech nic ło geszichcie zomku, zaś matka godała co przed II wojnom światowom zomek był własnościom grofa Thiele-Wincklera, niy słyszołech ło nim nikaj i niy czytoł, to myślołech, że to jakiś legendarny Ćwieczek abo Krak. Ło tym że to chop cołkim rychtyczny dowiedziołech sie łod ciotki Any. Pokozało sie co ciotka dobrze znała grofa Thiele - Wincklera miyszkała wele Moszny we wsi Zellin (dzisioj piszymy Zielina) i cołki życi robiła we gatnarce/łogrodnictwie przy zomku we Mosznej i rozprawiała jak grof jeździł piyrszym autym jakie w życiu widziała, jak grof ze familijom wracoł ze rajzy do zomku w Mosznej to kuchorz ciepoł pod blacha do pieca buła masła coby sie gibko rozchajcowało i mog roz dwa uwarzić mu jodło. Spominała jak na gon przijyżdżoł kajzer Wiluś (cesarz Wilhelm II) to fazany prziwozili wagonami i wypuszczali przed gonym.

ZOBACZ**
Historia po ślonsku: Jak przegnali ze dwora w Bełku**

Wiluś rod szpacyrowoł. Roz na tym spacyrze spotkoł ciotka ze kamratkom, szły se wczas rano do roboty i tu je piyknie pozdrowił kajzer, korona mu z gowy niy spadła.

Pokozało sie tysz, co jusz downo o majontku grofa pisoł ksiondz poeta Norbert Bończyk: „Jegomość miał wsie, lasy, huty, gruby, miasta,(pod Grundmanem majątek ciągle jeszcze wzrasta)Mysłowice, Kujawy, miasto Katowice, Rokitnicę, Woszczyce, Mosznę, Palowice, Łagiewniki, Sieroty, dalej Miechowice, Orzesze i Bóg wie co; sam zamek miechowski z ogrodami i grubą jest jak posag boski!”.

Ludzie godali co to je zomek myśliwski, besto na dachu mo trzi pory wielgich rogow łod lelynia. Chyba i w palowickich lasach grof robił gony na dziko zwierzina. Thiele - Wincklery byli właścicielami zomku i majontku do końca II wojny światowej, a tak co prawie to Hubert Gustaw von Thiele - Winckler erbnył majontek po teściu Francu von Winckler, jak sie łożynił ze jego cerom Waleskom.

Som zomek wybudowoł w stylu klacysystycznym Emanuel von Tluck we latach 1860-1880. Tych Tluckow było tu wiyncy bo, na kierchowie we Bełku leży Magdalene Stain urodzona Tluck w 1768 r, a w 1730 Dębieńsko Wielkie kupił Józef von Tluck. Kole zomku stoji chałpa we kieryj miyszkoł Feszter, tera je po remoncie i tysz tam ludzie miyszkajom. Poniżej po wschodnij strony zomku stoła Palarnia (gorzelnia). We latach 60 - tych XX storocza tysz miyszkali tu ludzie, tera je zbulono. Zbulone som tysz stajnie i chlywy łod strony południowej, som jeszcze resztki parku, tera zomek mo nowy dach i je w remoncie.

Ło zomku som tysz niysamowite powiarki i legyndy. Słyszołech, że po wojnie wy piwnicach leżały poucinane rynce i nogi. Ludzie godali co zomek je połonczony tunelym ze kapliczkom, nojbliży stoji kapliczka Nepomucka (św.Jana Nepomucena), konsek dali łod zomku stoła kapliczka kiero jusz je zbulono, a najdalij łod zomku stoji kapliczka św. Florka. Nikierzi powiadajom co zomek je połonczony tunelym ze Gichtom, kiero łopstoła ze huty Waleska, ale to je kyns drogi.

Jak by wto chcioł poczytać wiyncy ło Thiele - Wincklerach może sie wybrać do Biblotyki Ślonskij we Katowicach i poczytać ksionszka „Thiele -Wicklerowie Arystokracja węgla i stali” autor Arkadiusz Kuzio -Podrucki.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Jak działają oszuści - fałszywe SMS "od najbliższych"

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na rybnik.naszemiasto.pl Nasze Miasto